ΤΕΧΝΗ - ARTE: Antoni Tàpies (1923

Το έργο του Αντόνι Τάπιες (1923-2012) υπήρξε ένας ευαίσθητος δείκτης της πορείας της μοντέρνας τέχνης μετά τον πόλεμο. Το 1948 συμμετέχει στην ομάδα των Καταλανών καλλιτεχνών και συγγραφέων, που έγινε γνωστή ως «Blaus». Στα πλαίσιά της εκδίδεται το avant-garde περιοδικό Dau al Set. Η ομάδα αυτή επιδίωκε να συνεχίσει τους πειραματισμούς της ισπανικής πρωτοπορίας που είχαν διακοπεί βίαια μετά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο.

Από τη μία πλευρά προσπαθούσε να επανασυνδεθεί με τη σουρεαλιστική πρωτοπορία του μεσοπολέμου. Η πρώιμη δουλειά των Έρνστ, Κλέε και Μιρό ασκούσε στην ομάδα έντονη επίδραση. Από την άλλη, όμως, ευθυγραμμιζόταν με τις εξελίξεις που παρατηρούνταν στην τέχνη μετά τον πόλεμο και οι οποίες υπερέβαιναν τον ντανταϊσμό και τον σουρεαλισμό. Το περιοδικό Dau al Set βρισκόταν, κυρίως, σε αντιστοιχία με την κίνηση των λετριστών, που το ίδιο διάστημα ενεργοποιούνταν στην Ευρώπη.

Ο Ισίδωρος Iσού, εμπνευστής του λετρισμού, στο Παρίσι, διακήρυσσε την καταστροφή της ποίησης υπέρ μιας αισθητικής που θα είχε ως αφετηρία το γράμμα και το γραφικό σημείο. Εξίσου το ίδιο το έργο τέχνης όφειλε να συγκροτείται με βάση αυτήν την οργάνωση του γράμματος και των σημείων της γλώσσας. Με έναν τέτοιο τρόπο θα ξεπερνιόταν το δίλημμα ανάμεσα στο εικονιστικό περιεχόμενο της ζωγραφικής και την αφηρημένη τέχνη. Η ίδια πορεία θα έπρεπε να ισχύσει όχι μόνο για το εικαστικό έργο, αλλά και την ίδια τη γραφή συνολικά (όπως στο μυθιστόρημα) η οποία θα διαλυόταν στις στοιχειώδεις σημασίες που δημιουργούνται μέσα από τη λέξη.

Στην πρώιμη περίοδο τα έργα του Τάπιες ήταν κυρίως εμπνευσμένα από τον κύκλο των νέων ποιητών, συγγραφέων και καλλιτεχνών της εποχής εκείνης στη Βαρκελώνη. Από την ένταξή του στην ομάδα «Blaus» μέχρι τέλος υπάρχει σε αυτό το έργο ένας γραφισμός, που δεν οδηγείται όμως στην αισθητική της καλλιγραφίας, ούτε αναβιώνει τον παλαιότερο ιαπωνισμό και εξωτισμό του 19^ου αιώνα. Αντίθετα, δημιουργεί σύμβολα που δεν ανιχνεύονται ούτε εύκολα προσδιορίζονται. Απουσιάζει το διακοσμητικό στοιχείο τονίζοντας περισσότερο το στοιχείο του αινίγματος. Δημιουργεί σύμβολα που επιζητούν μάταια την αποκρυπτογράφησή τους. Κατανοεί τη ζωγραφική ως εραλδική. Οι αλληγορίες της γραφής επανέρχονται, κατά διαστήματα, με μεγάλη ένταση στο έργο του. Ακόμα και στην ύστερη περίοδό του, τη δεκαετία του ογδόντα, ζωγραφίζει πάνω στην επιφάνεια του καμβά, με ψεκασμό, γραφικά στοιχεία που με έμμεσο τρόπο παραπέμπουν στην ανατολίτικη καλλιγραφία.

Το 1950 σπουδάζει ζωγραφική στο Παρίσι. Συνδέεται με το κίνημα της Art Informel και τους Ζαν Φωτριέ και Ζαν Ντιμπιφέ. Αυτήν την περίοδο απεικονίζει τερατώδεις, παραμορφωμένες μορφές σε ερωτικές καταστάσεις ή κατασκευάζει έργα που προδίδουν μία κριτική και ειρωνική στάση απέναντι στον καθολικισμό και τα σύμβολά του. Ζωγραφίζει με βάση τις αρχές της ριζοσπαστικής τέχνης που λίγο αργότερα θεματοποιήθηκε ως κίνημα cobra και επιθυμούσε να προσδιορίσει εκ νέου το επαναστατικό νόημα του σουρεαλισμού που μετά τον πόλεμο θεωρούνταν μία κατεστημένη τέχνη.

Από το 1953 αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στη χρήση του υλικού στο έργο τέχνης, στο πλαίσιο των γενικών κατευθύνσεων που έβαζε την εποχή εκείνη η arte povera. Στα έργα εκείνης της περιόδου που διαρκεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας του εξήντα, παρατηρούνται μία σειρά από σταθερές. Δημιουργεί μία πυκνή ζωγραφική, χρησιμοποιώντας ποικίλα υλικά. Αναμειγνύει άμμο και άλλες ουσίες με τη λαδομπογιά με αποτέλεσμα η επιφάνεια να μετατρέπεται σε έναν τραχύ τοίχο με έντονη υφή και πάχος, πάνω στον οποίο συσσωρεύονται γραφικά σημεία και υλικά της arte povera.

Δίνει έμφαση σε τεχνικές με τις οποίες το έργο να αποδίδει την πυκνότητα του υλικού και την τραχύτητα της υφής. Το χώμα, η πέτρα δημιουργούν την ανθεκτικότητα της ζωγραφικής πρώτης ύλης. Στη συνέχεια δημιουργούνται αινιγματικά σημεία και συντομογραφίες που αντιστέκονται στην αποκωδικοποίηση. Κατασκευάζονται σημασιολογικές αντιθέσεις ακόμα και μεταξύ των βυθισμένων ή αναδεικνυόμενων σημείων της επιφάνειας του έργου. Οι ωμότητες που αποτέλεσαν το προσωπικό του βίωμα κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφύλιου πολέμου συνοδεύουν σαν σκοτεινή, συμπυκνωμένη και μη αποκαλυπτόμενη γραφή το έργο του.

Η αμφισημία του συμβόλου υπήρξε ορατή από την πρώτη του έκθεση, το 1948, που είχε ως θέμα τα Κολλάζ με τους Σταυρούς, η οποία προκάλεσε την έντονη διαμάχη με τους συντηρητικούς κύκλους της Βαρκελώνης. Άλλωστε ο σταυρός θα συνεχίσει να εμφανίζεται σε πολλά έργα του Τάπιες, σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ενώ το σύμβολο αυτό θα αποτελέσει στη συνέχεια πηγή έμπνευσης για πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες. Εξηγώντας αργότερα τη σημασία του συμβόλου μέσα στο έργο του δήλωνε: «Εκείνη την εποχή η Ισπανία ήταν πραγματικά ένα νεκροταφείο» μετά από τόσα χρόνια εμφυλίου πολέμου και πολιτικής καταπίεσης. Η παρουσία του σταυρού αποτελούσε, ταυτόχρονα, σύμβολο του Χριστιανισμού με μία πρωταρχική σημασία αλλά και κριτική στην ιδεολογία του καθολικισμού.

Ο Τάπιες αντλεί στοιχεία από διάφορους πολιτισμούς. αλλά η κύρια πηγή της έμπνευσής του παρέμεναν οι ιστορικές περιπέτειες της γενέτειράς του Καταλωνίας. Χρησιμοποιεί το λεξιλόγιο της arte povera για να εκφράσει ένα αρχικό κοινωνικό τραύμα. Επινοεί μια εικαστική γλώσσα σπάνιας έντασης από απλά υλικά, με πολύ λίγα μέσα. Μετατρέπει τους κώδικες του λετρισμού ώστε να παραχθεί τελικά μία τραχιά «μετα-γραφή».

Γνωρίζουμε ότι το έργο του επέδρασε ιδιαίτερα σε σημαντικούς Έλληνες καλλιτέχνες όπως τον Νίκο Κεσσανλή και τον Βλάσση Κανιάρη, ιδιαίτερα στην ενότητα έργων του τελευταίου με θέμα τους τοίχους των Δεκεμβριανών. Μέσα από τις ποικίλες αλληγορίες που χρησιμοποιεί, η πολιτική στόχευση είναι προφανής. Στις διαλέξεις του πάνω στην τέχνη στρέφεται εναντίον της μονόπλευρης λογικής της καπιταλιστικής κοινωνίας, ενώ αντιστέκεται σε όλες τις μορφές πολιτιστικού παρεμβατισμού. Οι τοίχοι που φτιάχνει αντανακλούν τις παιδικές αναμνήσεις των γκράφιτι στους τοίχους της Βαρκελώνης.

Μολονότι στα έργα που δημιουργεί είναι προφανής αυτή η παραπομπή, το νόημά τους παραμένει ανεξιχνίαστο. Η κωδικοποίηση ενός μέλλοντος που σημαίνεται, μέσα από αυτά τα γκράφιτι, δεν είναι δεδομένη, αλλά παραμένει προϊόν μίας διερώτησης. Στον Τάπιες η ανάμνηση δεν καταπραΰνεται. Δημιουργείται μία κωδικοποίηση που υπόσχεται ότι θα ολοκληρωθεί σε κάποιο μέλλον.

πηγή: http://www.avgi.gr

Ο Ισπανός ζωγράφος έγινε γνωστός τη δεκαετία του ’40 με έντονα συμβολικά έργα, με σαφείς επιρροές από τους σουρεαλιστές Μιρό και Κλι. Εγκατέλειψε αυτό το ύφος στα μέσα του ’50 για να ασχοληθεί με ό,τι κατέληξε να αποτελεί προσωπική εικαστική γραφή του: σε μεγάλους καμβάδες σχημάτιζε γράμματα, αριθμούς ή σύμβολα.

Ο Καταλανός ζωγράφος ήταν επίσης γνωστός για τις πρωτοποριακές του τεχνικές στον χώρο της μοντέρνας αφηρημένης τέχνης, που χαρακτηρίζονται με τον όρο «materico», έννοια που υποδηλώνει τη χρήση καθημερινών αντικειμένων στην τέχνη.

Το 1984 δημιούργησε το Ίδρυμα Tàpies,

(http://www.fundaciotapies.org/site/spip.php?rubrique64)

για τη μελέτη της μοντέρνας τέχνης. Το 1990, το Ιδρυμα εγκαινίασε ένα μουσείο και μια βιβλιοθήκη σε ένα κτήριο – πρώην εκδοτικό οίκο στη Βαρκελώνη. Εκεί βρίσκονται σχεδόν δύο χιλιάδες έργα του Τάπιες, η δουλειά του οποίου υπήρξε αντικείμενο δύο ρετροσπεκτίβων: στο Παρίσι το 1994 και στη Μαδρίτη το 2000.

Το 2010 παρουσίασε τη δουλειά του στην Toni Tàpies Gallery στη Βαρκελώνη, γκαλερί του γιού του. Τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου, το Ίδρυμα που φέρει το όνομά του επαναλειτούργησε μετά από μια εκτενή ανακαίνιση, με μια αναδρομική της δουλειάς του των 20 τελευταίων χρόνων.

«Θέλω να έχω κάτι να μεταδώσω», είχε πει στα εγκαίνια του μουσείου του το 1990. «Αν δεν μπορώ να αλλάξω τον κόσμο, τουλάχιστον θέλω να αλλάξω τον τρόπο που οι άνθρωποι τον κοιτάζουν».

πηγή: http://www.parathyro.com

Antoni Tàpies

From Wikipedia, the free encyclopedia

Antoni Tàpies i Puig, 1st Marquess of Tàpies (13 December 1923 – 6 February 2012) was a Catalan^[1] painter, sculptor and art theorist, who became one of the most famous European artists of his generation.

Life

The son of Josep Tàpies i Mestre and Maria Puig i Guerra, Antoni Tàpies Puig was born in Barcelona on December 13, 1923. His father was a lawyer and Catalan nationalist who served briefly with the Republican government. At 17, Tàpies suffered a near-fatal heart attack caused by tuberculosis. He spent two years as a convalescent in the mountains, reading widely and pursuing an interest in art that had already expressed itself when he was in his early teens.^[2]

Tàpies studied at the German School of Barcelona. After studying law for 3 years, he devoted himself from 1943 onwards only to his painting. He lived mainly in Barcelona and was represented by The Pace Gallery in New York. Tàpies died in early February 2012.^[3] He was 88.^[4]

Work

Tàpies was perhaps the best-known Catalan artist to emerge in the period since the Second World War. He first came into contact with contemporary art as a teenager through the magazine D’Ací i D’Allà, published in Barcelona, and during the Spanish Civil War (1936–9), while he was still at school, he taught himself to draw and paint.^[5] On a French government scholarship in the early 1950s he lived in Paris, to which he often returned. Both in Europe and beyond, the highly influential French critic and curator Michel Tapié (no relation, despite the similar name) enthusiastically promoted the work of Antoni Tàpies.

In 1948, Tàpies helped co-found the first Post-War Movement in Spain known as Dau al Set which was connected to the Surrealist and Dadaist Movements. The main leader and founder of Dau al Set was the poet Joan Brossa. The movement also had a publication of the same name, Dau al Set. Tàpies started as a surrealist painter, his early works were influenced by Paul Klee and Joan Miró; but soon become aninformal artist, working in a style known as pintura matèrica, in which non artistic materials are incorporated into the paintings. In 1953 he began working in mixed media; this is considered his most original contribution to art. One of the first to create serious art in this way, he added clay and marble dust to his paint and used waste paper, string, and rags (Grey and Green Painting, Tate Gallery, London, 1957).

Tàpies' international reputation was well established by the end of the 1950s. From the late 1950s to early 1960s, Tàpies worked with Enrique Tábara, Antonio Saura,Manolo Millares and many other Spanish Informalist artists. In 1966 he was arrested at a clandestine assembly at the University of Barcelona; his work of the early 1970s is marked by symbols of Catalan identity (which was anathema to Franco).^[6] In 1974 he made a series of lithographs called Assassins and displayed them in the Galerie Maeght in Paris, in honour of regime critic Salvador Puig Antich's memory. From about 1970 (influenced by Pop art) he began incorporating more substantial objects into his paintings, such as parts of furniture. Tàpies's ideas have had worldwide influence on art, especially in the realms of painting, sculpture, etchings and lithography. Examples of his work are found in numerous major international collections. His work is associated with both Tachisme and Abstract Expressionism.

The paintings produced by Tàpies, later in the 1970s and in the 1980s, reveal his application of this aesthetic of meditative emptiness, for example in spray-painted canvases with linear elements suggestive of Oriental calligraphy, in mixed-media paintings that extended the vocabulary of Art informel, and in his oblique allusions to imagery within a fundamentally abstract idiom, as in Imprint of a Basket on Cloth (1980).^[7] Among the artists' work linked in style to that of Tàpies is that of the American painter Julian Schnabel as both have been connected to the art term "Matter".^[8]

Graphic work

Alongside his production of pictures and objects, since 1947 Tàpies has been active in the field of graphic work. He has produced a large number of collector’s books and dossiers in close association with poets and writers such as Alberti, Bonnefoy, Du Bouchet, Brodsky, Brossa, Daive, Dupin, Foix, Frémon, Gimferrer, Guillén, Jabès, Mestres Quadreny, Mitscherlich, Paz, Saramago, Takiguchi, Ullán, Valente and Zambrano.

Essays

Moreover, Tàpies has written essays which have been collected in a series of publications, some translated into different languages: La pràctica de l’art (1970), L’art contra l’estètica, (1974), Memòria personal(1978), La realitat com a art (1982), Per un art modern i progressista (1985), Valor de l’art (1993) and L’art i els seus llocs (1999).^[9]

Exhibitions

In 1950, Tàpies' first solo show was held at the Galeries Laietanes, Barcelona, and he was included in the Carnegie International in Pittsburgh.^[10] In 1953 he had his first shows in the United States, at the Marshall Field Art Gallery in Chicago and the Martha Jackson Gallery in New York.^[11] His first retrospective exhibitions were presented at the Musée National d'Art Moderne, Paris, in 1973 and at the Albright-Knox Art Gallery, Buffalo, New York, in 1977.^[12] Later he was the subject of retrospective exhibitions at the Jeu de Paume in Paris in 1994, kestnergesellschaft in Hannover in 1998, and at the Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía in Madrid in 2000.

Legacy

In 1984, Tàpies created the Tàpies Foundation, dedicated to the study of modern art. In 1990 it opened a museum and library in the premises of a former publishing house in Barcelona. Its holdings include nearly 2,000 examples of his work.^[13]

Recognition

Tàpies was awarded in 1958 the First Prize for painting at the Pittsburgh International, and the UNESCO and David E. Bright Prizes at the Venice Biennale.^[14] He received the Rubens Prize of Siegen, Germany, in 1972.^[15] On 9 April 2010, he was raised into the Spanish nobility by King Juan Carlos I with the hereditary title of Marqués de Tàpies^[16] (English: Marquess of Tàpies). In the Academic Sphere, he received an Honorary Doctorate from the Rovira i Virgili University in 1994. Furthermore, he designed Rovira i Virgili University’s logo, which is characterized by the letter “a”, symbol of universal’s knowledge principle.

See also